در صفحات پايانی کتاب «وارث پيامبر» که ديروز بخش‌هايی از آن را نقل کردم، و در ادامۀ درآميختن ميراث علی(ع) با دل و جان مردم، دکتر حسن عباس اشارۀ کوتاهی دارد به جاهايی که احتمال حضور علی(ع) در آنها متصور است. در همين حال و هوا بودم که دوست عزيزی در يک گروه تلگرامی از شهرهایی که نام آن امام را بر خود دارند ياد کرد و به‌درستی خواست که تحقیقی در اين زمينه انجام شود، از عليگره و حيدرآباد و جبل‌علی تا چه و چه...
دکتر حسن عباس می‌نويسد: اين يک حوزۀ پژوهشی در حال توسعه و البته خارج از جريان اصلی است، اما با اين همه جذاب است و ارزش کاوش بيشتر را دارد. سفرهايم در آسيا من را با داستان‌های بسيار جالبی در مورد زندگی و ميراث علی آشنا کرده است که نشان از حضور علی در مناطقی بسيار فراتر از عربستان، در آسيای مرکزی و جنوبی دارد.
وی در ادامه از سه مسجد کوچک هر يک با گنجايش 15 نفر در عشق‌آباد ترکمنستان ياد می‌کند که گفته می‌شود علی(ع) از آنها بازديد کرده و طبق روايات محلی، بر سنگ بزرگی به شکل يک مبل دراز به مراقبه می‌نشسته است.
مسجد علی(ع) در گردنۀ خيبر در نزدیکی مرز پاکستان و افغانستان که طبق نقل ساکنان محلی، علی آن را با دستان خود ساخته، قدمگاه مولا علی در حيدرآباد پاکستان، و قدم‌امام در هند هم از همين موارد است.
مزار شريف هم جایی است که مردم محلی آن را جای دفن علی(ع) می‌دانند. طبق سنت محلی، شتری سفيد، [پيکرِ] علی را برای محفوظ ماندن از شر دشمنانش به آنجا آورد، اما به مدت دو قرن قبرش مخفی ماند تا وقتی که او خود در رؤيای چهارصد نفر از بزرگان محلی ظاهر شد و آنها را به سمت مدفن خود هدايت کرد و منتهی شد به ساخت حرم.
نويسنده در پايان اين بحث خود می‌نويسد: شواهدی که نشان دهد علی احتمالاً به خارج از سرزمين‌های عربی سفر کرده به قدر کفايت هست. برای سنت شفاهی همين مقدار قانع‌کننده است. اينکه علی با توجه به زندگی و شخصيتش برای گسترش اسلام سفر کرده باشد، منطقی است.
گسترۀ دانش و ديدگاه او بسيار فراتر از چارچوبۀ مکانی خاص بود، و اگر فرصت می‌داشت شايد در بيست‌وپنج سال خلافتِ سه خليفۀ اول، می‌توانست به راه افتاده باشد. او به هر حال، طبق سنت صوفيانه در عداد مُرادان و مشايخ قرار می‌گيرد و صوفيان عاشق سفرند. اگر در زمان‌هايی می‌توانست به دمشق و اورشليم برود، چرا به دورتر از آنجا سفر نکرده باشد؟
خواه اين داستان‌ها مستند باشند خواه نه، ارزش بررسی دارند. زيرا مواردی که با جزئيات مؤيد حضور معنوی – نه فيزيکی – او است محدود به همين يکی دو مورد نيست.... علی در شرق و غرب نه فقط در متون و داستان‌ها بلکه در قلب‌ها و ذهن‌ها حیّ و حاضر است.
